ಒಂದು ಗ್ರಂಥಾಲಯ
ಅದೊಂದು ಕಾಲವಿತ್ತು; ಅದು ನಾವೆಲ್ಲಾ ‘ಮಕ್ಕಳು’ ಎಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲ. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸುಧಾ, ತರಂಗ, ವಾರಪತ್ರಿಕೆ, ಪ್ರಜಾಮತ... ಎಂದು ವಠಾರದ ಒಂದೊಂದು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೊಂದು ವಾರಪತ್ರಿಕೆ ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಂದು ಪತ್ರಿಕೆ ಮಂಗಳವಾರ ಬಂದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ಗುರುವಾರ ; ಹೀಗೆ ಒಂದಲ್ಲಾ ಒಂದು ಪತ್ರಿಕೆ ಯಾವುದಾದರೂ ಒಂದು ಮನೆಗೆ ಬಂದೇ ಬರುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರತಿ ಮನೆಯವರಿಗೂ ತಾವು ಖರೀದಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಬೇಗನೇ ಓದಿ ಮುಗಿಸಿ, ಬೇರೆ ಮನೆಯವರೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಆತುರ. ಅಂತೂ ಇಂತೂ ಹೊಸವಾರ ಆರಂಭವಾಗುವುದರೊಳಗೆ ವಠಾರದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ, ಕಳೆದ ವಾರದ ಎಲ್ಲಾ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಓದಿ ಮುಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ವಠಾರದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಶಾಲೆ. ತನ್ನ ವಯಸ್ಸಿಗಿಂತಲೂ ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಾಲೆ. ಏಳು ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಒಟ್ಟು ನಾಲ್ಕೋ,ಐದೋ ಶಿಕ್ಷಕ ಶಿಕ್ಷಕಿಯರು. ಆ ವರ್ಷ ಹೊಸದಾಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ಅನುಭವಸ್ಧ ಶಿಕ್ಷಕರೊಬ್ಬರು ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥಾಲಯವೊಂದನ್ನು ಮಾಡುವ ಯೋಚನೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡರು. ಮೊದಲೇ ಹೇಳಿದ ಹಾಗೆ ಅದು ದೊಡ್ಡ ಶಾಲೆಯೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಒಂದರಿಂದ ಏಳನೇ ತರಗತಿವರೆಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿದರೂ ಎಪ್ಪತ್ತಕ್ಕೆ ಒಂದೆರಡು ಕಡಿಮೆಯೇ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು ಎನ್ನಬಹುದು.
‘ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಏನೇನು ಇತ್ತು?’ ಎಂದು ಯೋಚಿಸಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಿಂತ ‘ಏನೂ ಇರಲಿಲ್ಲ’ ಎಂಬ ಎರಡೇ ಎರಡು ಶಬ್ದ ಬಳಸಿ ವಿಷಯದ ಮೇಲಿನ ಚರ್ಚೆ ಮುಗಿಸುವುದು ಸುಲಭ ಎನ್ನುವಂತಹ ಶಾಲೆ. ಅಂತಹ ಶಾಲೆಯಲ್ಲೂ 'ಗ್ರಂಥಾಲಯವೊಂದನ್ನು ಆರಂಭಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಸದಾಶಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಶಿಕ್ಷಕರುಗಳು ಇದ್ದರು' ಹಾಗೂ ‘ಅಂತಹ ಶಿಕ್ಷಕರ ಕಾರಣ ಆ ಶಾಲೆಯ ಎಷ್ಟೋ ಮಕ್ಕಳು ಸತ್ಪ್ರಜೆಗಳಾಗಿ ಬೆಳೆದರು’ ಎಂಬುದು ಮಾತ್ರ ಆ ಶಾಲೆಯ ಭೂಷಣ.
ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಆರಂಭಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಕನಸು ಕಂಡದ್ದೇನೋ ಆಯಿತು. ಆದರೆ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಎಂದ ಬಳಿಕ ಪುಸ್ತಕಗಳೂ ಬೇಕಲ್ಲವೇ? ಹಣ ಹೊಂದಿಸಿ, ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿ, ಇಲ್ಲದ ಕಪಾಟಿನಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಆ ಶಾಲೆಗೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅಂತಹ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಮುಂದಡಿ ಇಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಯೋಚಿಸಿದ್ದನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಛಲ ಇರದೇ ಹೋದೀತೇ? ವಠಾರದವರು ಓದಿ ಮುಗಿಸಿದ ವಾರಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಶಾಲೆಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಸೇರಿದವು. ಆ ಶಿಕ್ಷಕರ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆ, ಒಂದು ದಿನದ ಬಳಿಕ ಶಾಲೆಯ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಸೇರುತ್ತಿತ್ತು.
ಅಂದ ಹಾಗೆ ಅಷ್ಟು ಸಣ್ಣ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಮಾಡಲು ಸ್ಥಳವಿತ್ತೇ? ಆ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲೇ ಸರಿಯಾದ ಸ್ಥಳವಿರಲಿಲ್ಲ, ಇನ್ನು ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಎಲ್ಲಿ ಮಾಡುವುದು? ನಾಲ್ಕು ನಾಲ್ಕು ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಮೂರು ಕೋಣೆಗಳಲ್ಲೇ ಏಳು ತರಗತಿಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದವು. ಬೆಳಗ್ಗಿನ ಹೊತ್ತು ಬಾಲವಾಡಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ನಾಲ್ಕನೇ ಪುಟ್ಟ ಕೋಣೆ, ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಗ್ರಂಥಾಲಯವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಅಂತೂ ಇಂತೂ ಶಿಕ್ಷಕರೊಬ್ಬರ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಂಥಾಲಯವೊಂದು ಆರಂಭವಾಯಿತು. ದಿನವಿಡೀ ಶಾಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ದೂರದಿಂದ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಎಷ್ಟೋ ಮಕ್ಕಳು, ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಬುತ್ತಿ ಊಟದ ಬಳಿಕ, ಆ ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದರು ; ಆ ಶಿಕ್ಷಕರು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಓದಿನಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಪದಬಂಧ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಿಡಿಸುವುದೆಂದೂ ಕಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಆದರೆ ಅದೆಷ್ಟು ದಿನ...?
ಕಾಲ ಬದಲಾಯಿತು, ಹೊಸ ಶಾಲೆಗಳು ಬಂದವು. ಎಲ್ಲಾ ಸೌಕರ್ಯಗಳುಳ್ಳ ಹೊಸ ಹೊಸ ಶಾಲೆಗಳು ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಹಳೇ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಬೇಡಿಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು. ಅದೊಂದು ದಿನ ಆ ಪುಟ್ಟ ಶಾಲೆ ಮುಚ್ಚಿತಾದರೂ ಆ ಶಾಲೆಯ ಕಟ್ಟಡ ಈಗಲೂ ಇದೆ. ಛಾವಣಿ ಕುಸಿದು ಬಿದ್ದಿತಾದರೂ ಆ ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು ಇನ್ನೂ ಎದೆಯುಬ್ಬಿಸಿ ನಿಂತಿವೆ.
ಅದೆಷ್ಟು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಗಾಳಿ ಮಳೆಯನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆಯೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಸದ್ಯಕ್ಕಂತೂ ಆ ಗ್ರಂಥಾಲಯದ ಗೋಡೆಗಳು, ಮರದ ಬೆಂಚಿನ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತುಕೊಂಡು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಓದುತ್ತಿದ್ದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಇರುತ್ತವೆ.
ಕನ್ನಡ ಲೇಖಕ